Πενήντα χρόνια πριν, το βράδυ της 22ας Μαΐου στη Θεσσαλονίκη, οι Γρηγόρης Λαμπράκης και Γιώργος Τσαρουχάς δέχονται δολοφονικό χτύπημα, βγαίνοντας από το κτίριο όπου είχαν απευθύνει πολιτική ομιλία για την ειρήνη. Ήταν τότε που η κυβέρνηση της ΕΡΕ του Κ. Καραμανλή με τις υποδείξεις και των Αμερικάνων απαγόρευε διαδηλώσεις, όπως εκείνη τη Μαραθώνια πορεία ειρήνης της 21ης Απριλίου 1963, που ο Λαμπράκης ξεκίνησε μόνος και συνελήφθη. Η επίθεση με τρίκυκλο και λοστούς υλοποιήθηκε από τους φασίστες και παρακρατικούς Κοτζαμάνη και Εμμανουηλίδη υπό την ασφυκτική παρουσία και την «επίβλεψη» της αστυνομίας. Τέσσερις ημέρες μετά ο Λαμπράκης άφησε την τελευταία πνοή του.

Είναι σήμερα που η τρικομματική χούντα συλλαμβάνει και ξυλοφορτώνει γυναίκες στις Σκουριές και καθηγητές σε σχολικά προαύλια. Είναι σήμερα που ΝΔ – ΠΑΣΟΚ – ΔΗΜΑΡ, οι προστατευόμενοι της ΕΕ και του ΔΝΤ επιστρατεύουν τους υποψήφιους απεργούς καθηγητές πριν καν απεργήσουν και παρατάσσουν για μια ακόμη φορά τα ΜΑΤ μπροστά στους απεργούς της ΜΕΒΓΑΛ.  Είναι σήμερα, 50 χρόνια μετά, που οι εργαζόμενοι και η νεολαία ζουν όχι μόνο φτωχοί, μα υπό καθεστώς τρομοκρατίας και καταστολής.

Είναι σήμερα που οι φασίστες της Χρυσής Αυγής αλωνίζουν ως άλλοι Κοτζαμάνηδες. Αλωνίζουν  χτυπόντας μετανάστες, απειλώντας αγωνιστές, σπέρνωντας τον φόβο στον δημόσιο χώρο, χαιρετούν ναζιστικά μέσα στη Βουλή. Και υποδύεται το πολιτικό σύστημα το ρόλο της δημοκρατικής ευθιξίας, αυτού που τάχα προσβάλλεται από τις τραμπούκικες επιθέσεις. Είναι, ωστόσο, αυτό που τους ανέθρεψε. Είναι οι κυβερνήσεις και η εργοδοσία που κάθε άλλο παρά ενοχλούνται όταν ο Μιχαλολιάκος υποστηρίζει την παραμονή στο ευρώ και τις ιδιωτικοποιήσεις ή όταν στήνουν απεργοσπαστικούς μηχανισμούς όπως στη Χαλυβουργία Ελλάδος, όταν δηλαδή το παρακράτος ως δεξί χέρι του συστήματος στηρίζει τον ταξικό πυρήνα της πολιτικής βαρβαρότητας.

Όπως τότε έτσι και τώρα  «δημοκρατία δεν υπάρχει εις την Ελλάδα» - όπως έγραφε και το ύστατο τηλεγράφημα του Λαμπράκη, που συμπύκνωσε στο πρόσωπό του τον αγωνιζόμενο άνθρωπο. Όσο η πολιτική κρίση οξύνεται οι εκατοντάδες χιλιάδες θα κατακλύσουν ξανά τους δρόμους, ενάντια στη σημερινή χούντα και τα νέα «Παλάτια».

«Επεσε ο μέγας δρυς στη γης, σε μέγα αγώνα -

πουλιά και φύλλα στάθηκαν στον ουρανό

η Ελλάδα τον εκράτησε στα δυο της γόνα,

στο βαθυπόρφυρο του Μάη εσπερινό

κι ενώ από τους πόρους της η οργή της αίμα ιδρώνει,

τινάζεται όλη ανάμεσα στον άγιο λαό,

κι ολόρθη τον υψώνει, μεσιανό καδρόνι,

ψηλά, στο θόλο, στης Ειρήνης το ναό».

Γ. Ρίτσος